İlaçların Veriliş Yolları

İLAÇLARIN VERİLİŞ YOLLARI VE ETKİLERİ

İlaçların veriliş yolları sindirim kanalı, deri, solunum, paranteral ve diğer kullanım yolları (konjoktiva, üretra, vajina, burun) olmak üzere beşe ayrılır. 

Sindirim Kanalı

Bir ilacın sistemik etki yapmasının istendiği durumlarda genellikle sindirim yolu kullanılır. Sindirim yolu ile, tabletler, kapsül, süspansiyon, toz, emülsiyon, eliksir, şurup, tentür, sıvı ekstre ve rektal supozituvarlar kullanılır.

Mide-bağırsak yolu: ilaçların ağız yolu (oral yol) ile yutularak alınmasıdır. Bu yol alışılmış, ekonomik ve güvenli bir yoldur. Ağız yolu ile ilaç kullanımının bazı sakıncaları da vardır. Bunlar: Mide tahrişi, bulantı ve kusmadır. Bazı ilaçlar mide asidi ve sindirim enzimleri ile parçalanır. B ilaçlar mide-bağırsak sıvılarında çöker veya çözünmez. Bazı ilaçlarla sinler emilmez kompleksler oluşturur. Yukarıda sıralanan sakıncalar önlemlerle giderilmeye çalışılmıştır. Mide tahrişi, parçalanma, çökme kompleks oluşturma gibi sakıncalara karşı bağırsakta açılan tablet ve kapsüller kullanılmaktadır.

Ağız mukozası: Bir çok ilaç ağız mukozasında hızla emilir. Dil altı bu yol için kolay bir ilaç uygulama yeridir. İlaç diş eti ile yanak arasına da yerleştirilebilir.

 Ağız mukozası ile ilaç almanın yararları:

İlaçın karaciğerden ilk geçişi engellenerek parçalanma geciktirilir. Sindirim sistemi sakıncalarından kaçınılmış olur. Dil altı ve ağız içi yolunda tahriş edici etki ve hoş olmayan tat1ar en önemli sakıncalardır.

Rektum mukozası: Beden ısısında eriyebilen supozituvarlar şeklinde hazırlanan ilaçlar bu yolla uygulanır. Kusma ve bilinç kaybı gibi ağız olu ile ila kullanımı mümkün olmadığı durumlarda kullanılır.İlaç rektum muk ozasından emilerek aracı karaciğere uğramadan kana geçer. Bazı ilaçların kullanıma uygun olmaması ve mukozayı tahriş etmeleri bu yolun en önemli sakıncalarıdır.

2. Deri

Bir ilacın deri üzerine lokal etki yapmasının istendiği durumlarda kullanılan bir yoldur. İlaç merhem, liniment, losyon, krem ve lapa şeklinde uygulanır. İlaç emilmesinde deri yolu sıklıkla kullanılmaz. Deride emilim ovma ile artırılabilir.

3. Solunum Yolu

Birçok ilaç ve kimyasal madde, sprey, aerosol ve toz halinde solunduğunda hızla emilir. İlaçın kullanma güçlüğü, tutulan ilaç miktarı bakımından son derece sınırlı bir yoldur. Solunum yolu enfeksiyonları, diğer patolojik _ durumlar, solunum yolunun siliyer etkisi ve mukus örtüsü başlıca fizyolojik değişkenlerdir. Özellikle uçucu ilaçlar bu yolla verilir. İlaç buhar şekline girerek alveollere kadar gider ve kana karışır. Burun yolu ile verilen ilaçlar daha kısa sürede kana karışır.

4. İnjeksiyon Yolu  (sitemizde bu konu mevcuttur)

5. Diğer İlaç Kullanımı Yolları

İlaçlar yukarıdaki yollardan başka konjoktiva, üretra, vajina ve burun mukozası membranlarından da emilir. Bu bölgelere lokal etki amacıyla ilaç uygulanır.