Aldosteron

Mineralokortikoidler: Aldosteron

En önemli mineralokortikoid hormon, aldosterondur Adrenal korteksten salgılanan aldosteronun salgılanma düzeni; 1. derecede anjiotensin, 2.derecede tarafından kontrol edilir. Aldosteron, nefronların distal tübülüs ve toplayıcı kanallarını etkileyerek sodyum ve suyun geri emilmesini, potasyum kaybının da arttırılmasını sağlar. Ayrıca aldosteron, barsaklar, ter ve tükrük bezlerinden de tuzun atılmasını vücudun ihtiyacı doğrultusunda azaltır. İlaç olarak kullanılmayan aldosteronun yerine, desoksikortikostreron ve fludrokortikozon kullanır. Sadece mineralokortikoid etkisi olan desoksikortikostreron, İ.M yolla dozunda kullanılır. Ayrıca sublingual olarak ve TTS (Transdermal Terapötik Sistem) biçiminde de kullanır.

Aldosteron salgılanması ihtiyaç olmadan kontrolsüz artarsa  (hiperaldosteronizm tablosu), fazla su ve sodyum tutulmasına bağlı olarak, ödem, hipertansiyon, hipervolemi, hipokalemi, hipernatremi ve  metabolik alkaloz meydana gelir. Hasta çok su içer, çok idrar yapar, halsizlik kramp ve kasılmalar görülür. Hiperaldosteronizm tedavisinde ise aldosteron antagonisti olan spironolakton verilir. Spironolakton adlı ilaçtan o. potasyum tutucu diüretikler konusunda bahsetmiştik. Spironolakton, hiperaldosteronizm teşhisinde de kullanılır. 

Adrenal Kortikosteroid İlaçlar ve Tetrakozaktrin

Adrenal Kortikosteroid İlaçlar

Adrenokortikotrop Hormon (ACTH-Kortikotropin) Hipofiz ön lobundan salgılanan ve böbrek üstü bezlerinin fonksiyonlarını düzenlemekle görevli bir hormondur. Normal bir insanda ACTH salgılanması gün içinde biyoritmik olarak farklılık gösterir. Gece seviye en düşük noktasında iken, sabah çok erken saatlerde en yüksek seviyesine çıkar.

Kortikostreroid ilaç kullanımı gerektiğinde glukokortikoidler tercih edilir. ACTH kısıtlı durumlarda ve sadece parenteral yolla kullanılır. Ayrıca oldukça pahalıdır. Çocuklarda uzun süreli kortikosteroid tedavisi gerektiğinde, kolit ve büllü bazı cilt hastalıklarında kullanılır. Kortikosteroi hiperaldosteronizm, çocuklarda büyüme ve gelişme geriliğine, ciltte atrofiye sebep olurken, ACTH tedavisinde böyle bir yan etki olmaz. Fakat, ACTH cilde lokal olarak uygulanamaz.

Tetrakozaktrin (Sintropin)

Viyal içinde kuru toz olarak bulunur ve sadece İ. V yolla sulandırıldıktan sonra kullanılır. Çinko ile özel işlemlerden geçirildikten sonra hazırlanmış preparatı İ.M yolla kullanılır ve uzun etkilidir.

En önemli yan etkisi anafilaktik şok derecesine kadar varabilen şiddetli allerjik reaksiyonlardır. Anafilaktik şok sonrası ölüm görülme ihtimali yüksektir. Önceden yapılacak test ile allerji riski azaltılır. Hiperpignıentasyon, hipertansiyon, akne, androjen aktivitesinde artma (Ses kalınlaşması, kıllanma gibi), osteoporoz, çizgili kas erimesi, yara iyileşmesinde gecikme ve peptik ülser bu ilaç diğer yan etkilerindendir.